Notlar
2:6 kraliçeyle Ya Artahşasta’nın eşi Damaspiya’dır ya da ana kraliçe Amestris’tir. Pers İmparatorluğu’nda kraliçenin etkisi oldukça güçlüydü.
Yolculuğun ne kadar sürer? Nehemya muhtemelen, önce kısa bir süre için izin istemiş, ardından bu süreyi uzatmıştır.
Neh.5:14 ayetinde, Nehemya’nın Yahuda Valisi olarak ilk dönemde on iki yıl görev yaptığı belirtilir.Artahşasta’nın krallığının 32. yılında, krala rapor vermek için geri dönmüş, ardından ikinci kez Yahuda’ya gitmiştir (
Neh.13:6-7).
2:7 Yahuda’ya varmamı sağlamaları için... mektup yazılsın Pers yetkililerin Nehemya’ya yolculuğu sırasında yiyecek ve içecek sağlamasını emreden bir mektup.
Fırat’ın batı yakasındaki Bkz.
Ezr.4:10’a ait not.
2:8 orman İbranice’de “pardes” olan sözcük, eski Farsça’dan alınmış olup duvar veya çitle çevrili alan, dinlenme yeri veya park anlamlarına gelir. Eski Antlaşma boyunca bu ayet dışında yalnızca
Vai.2:5 (“bahçeler, parklar” diye çevrilmiştir) ve
Ezg.4:13 (“bahçe” diye çevrilmiştir) ayetlerinde geçer. Septuaginta metninde (Grekçe) “paradeisos” sözcüğü kullanılmıştır. Zamanla bu sözcük firdevs (cennet) anlamını kazanmıştır (bkz.
Luk.23:43;
2Ko.11:3-4;
Va.2:7; Makale: Cennet, Cehennem, s.1898). Kralın ormanının yerinin, ya Süleyman’ın Yeruşalim’in yaklaşık 10 km güneyindeki Etam’da bulunan bahçeler (bkz. Josefus’un, Yahudiler’in Tarihi kitabı, 8.7.3) ya da Lübnan’daki ormanlar olduğu tahmin edilir. O bölgede yetişen meşe, kavak ve yabanıl fıstık ağaçları, kent kapılarının ve evlerin damlarının yapımında (
Hoş.4:13), Lübnan sediri de iç döşemede kullanılırdı.
kalenin Muhtemelen, Büyük Hirodes tarafından inşa edilen Antonia Kalesi’nden önce tapınağın kuzeyinde bulunan kaleden söz edilmektedir (Josefus’un, Yahudiler’in Tarihi kitabı, 15.11.4; bkz.
Elç.21:34,
Elç.21:37;
Elç.22:24).
2:9 komutanlar ve atlılar Nehemya resmi olarak Yahuda Valisi olduğundan, Ezra’nın aksine, kendisine silahlı bir muhafız birliği eşlik ediyordu (bkz.
Ezr.8:22).
2:10 Horonlu Sanballat Horon’un, Yeruşalim’in 18 km kuzeybatısında yer alan ve kente giden ana yolu koruyan iki kentten biri (Aşağı Beythoron veya Yukarı Beythoron) olduğu tahmin edilir (bkz.
Yşu.10:10;
Yşu.16:3,
Yşu.16:5; Apokrifa’dan, 1. Makabeler
Yşu.3:16;
Yşu.7:39). Babil kökenli bir ada sahip olan Sanballat, Nehemya’nın en büyük politik karşıtıydı (
Yşu.2:19;
Yşu.4:1,
Yşu.4:7;
Yşu.6:1-2,
Yşu.6:5,
Yşu.6:12,
Yşu.6:14;
Yşu.13:28); İÖ beşinci yüzyılın sonlarına ait, Yahuda Valisi Bigvay’a (Farsça biçimi “Bagohi” olabilir) gönderilen bir Elefantin Yazması’nda, Samiriye Valisi olduğu belirtilir (krş.
Neh.4:1-2).
Toviya ‘RAB iyidir’ anlamına gelir. Toviya, büyük olasılıkla RAB’be inanan biridir. Yalnızca adının anlamı değil, oğlu Yehohanan’ın surları onaran gruplardan birinin lideri olan Berekya oğlu Meşullam’ın kızı ile evli olması da bu olasılığı arttırır (
Neh.3:4,
Neh.3:30;
Neh.6:18).
Ammonlu Bkz.
Ezr.9:1;
Yar.19:36-38’e ait not. Toviya muhtemelen Persler’in yönetimindeki Ammon (Doğu Şeria) bölgesinin valisiydi. Tarihsel kaynaklarda, Toviya adını taşıyan nüfuzlu bir aileninAmmon bölgesiyle yakın bir ilişkisi olduğu belirtilir. Bugünkü Ürdün’ün başkenti Amman, adını Ammon’dan almıştır.
çok sıkıldılar Sanballat ve Toviya’nın muhalefetinin nedeni politiktir; Samiriye Valisi’nin gücü ve yetkisi, Nehemya’nın gelişi ile tehdide uğramıştır.